ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာေငြနစ္နာဆုံးရႈံးမႈမ်ားကို အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္က ေက်ာ္ေစာသတင္းအျဖစ္ စုံစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူႏိုင္ရန္ ေကာ္မရွင္သို႔တိုင္ၾကားထားေၾကာင္း ရန္ကုန္ေစာင့္ ၾကည့္အဖြဲ႕တည္ေထာင္သူ ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းက ေျပာသည္။
‘‘ညက အီးေမးလ္ပို႔လိုက္တယ္။ ဒီေန႔က စာတိုက္က ပို႔လိုက္ တယ္ဆိုေတာ့ အီးေမးလ္ကေတာ့ ေရာက္သြားၿပီေပါ့ေနာ္။ စာတိုက္ ကေတာ့ တနလၤာေန႔မွေရာက္မွာေပါ့’’ဟု ရန္ကုန္တိုင္းလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေဟာင္း ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းက ေအာက္တိုဘာ ၁၃ ရက္တြင္ေျပာသည္။
ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းက ၂၀၁၆-၁၇ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသ ႀကီး စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ႏိုင္ငံေတာ္ နစ္နာဆုံးရႈံးေနသည့္အခ်က္မ်ား ကို ေရးသား၍ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ထံ တိုင္ ၾကားထားသည္။
‘‘ဒီတိုင္စာမွာပါတဲ့အခ်က္ အလက္ေတြက အစီရင္ခံစာမွာပါ တဲ့အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ခိုင္လုံတဲ့အ ေထာက္အထားျဖစ္တယ္။ ေကာ္ မရွင္အေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္မယ္လို႔ ထင္ပါ တယ္’’ ဟု ၎ကေျပာသည္။
၂၀၁၅-၁၆ ဘ႑ာႏွစ္အ တြင္း လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတည္းကို ေပ ၄၀ × ေပ ၆၀ ရွိေျမကြက္ ၂၁ ကြက္စာအက်ယ္အဝန္းကို သက္ သာသည့္ေစ်းႏႈန္းထားျဖင့္ေရာင္း ခ်ထားျခင္း၊ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ အခ်ိဳ႕ကို စီမံကိန္းအေၾကာင္းျပ၍ ေျမဧကေထာင္ခ်ီေပးထားသည့္ ကိစၥမ်ား၊ အဆိုပါေျမကြက္မ်ားအ တြက္ေျမဂရန္ဝန္ေဆာင္ခမ်ား သတ္မွတ္ရာတြင္ ဂရန္သစ္ဝန္ ေဆာင္ခႏႈန္းျဖင့္ မေကာက္ခံသ ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဝင္ေငြအနည္းဆုံး က်ပ္ ၄၁ ဒသမ ၉၇ ဘီလီယံေက်ာ္ နစ္နာသည္တို႔ကို အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္ဟု ေဒါက္တာ ညိဳညိဳသင္း၏ တိုင္ၾကားစာတြင္ ေရးသားထားသည္။
‘‘ကြၽန္မတို႔ဆုံးရႈံးေနတဲ့ ၄၂ ဘီလီယံနီးပါးဟာ ျပည္သူေထာင္ ေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕အသက္ကို ကယ္ တင္ႏိုင္တဲ့ဆုံးရႈံးမႈပမာဏျဖစ္ ေၾကာင္း အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ထံ ေလးစား စြာတင္ျပအပ္ပါတယ္’’ ဟုေဒါက္ တာညိဳညိဳသင္းက ဆိုသည္။
ျပည္သူ႔ဥယ်ာဥ္အတြင္း ပုဂၢ လိကကုမၸဏီတစ္ခုကို ကာလ ေပါက္ေစ်းထက္ ေစ်းေလွ်ာ့ငွား ရမ္းထားျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူ လူထု ရန္ပုံေငြလစဥ္တစ္ဘီလီ ယံနစ္နာေနေၾကာင္း၊ အဆိုပါေငြ ပမာဏသည္ ရန္ကုန္တိုင္းရွိခိုကိုး ရာမဲ့ျပည္သူ ၁၆,၆၀၀ ေက်ာ္ကို က်ပ္တစ္ေထာင္တန္တန္ဖိုးသင့္ ထမင္းႏွင့္ဟင္းေန႔စဥ္ ည၊ နံနက္ ေကြၽးေမြးႏိုင္သည့္ပမာဏျဖစ္ ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ အစီရင္ခံစာ၏ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ဗိုလ္တေထာင္ ၿမိဳ႕နယ္ ၄၅ လမ္းရွိ စီမံကိန္း ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သည္က်ပ္ ၉ ဒသမ ၂ ဘီလီယံနစ္နာေန ေၾကာင္း၊ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ ငွား ရမ္းထားသည့္ ေျမ ၁၅ ဧကအ တြက္ႏွစ္စဥ္က်ပ္ ၃ ဒသမ ၈ဘီလီ ယံဆုံးရႈံးေနၿပီး ကန္ေတာ္ႀကီး၊ ကန္ေတာ္မင္ႏွင့္ ၿမိဳင္ေဟဝန္ ဥယ်ာဥ္မ်ားမွ ႏွစ္စဥ္က်ပ္ႏွစ္ဘီလီ ယံနစ္နာေနေၾကာင္း ေဒါက္တာ ညိဳညိဳသင္းကဆိုသည္။ အဆိုပါ ပမာဏသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ သာ မန္ျပည္သူမ်ားအတြက္က်ပ္သိန္း ၁၀၀ တန္ တန္ဖိုးနည္းတိုက္ခန္း ၂,၅၀၀ ခန႔္ ကိုက်န္သည့္အစိုးရ သက္တမ္း သုံးႏွစ္အတြင္း ေဆာက္လုပ္ေပးႏိုင္သည့္ပမာဏ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
၎တင္ျပသည့္ နစ္နာမႈ မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူတစ္ဦး (သို႔မ ဟုတ္)တစ္ဖြဲ႕က လူတစ္ဦးတစ္ ေယာက္(သို႔မဟုတ္)ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားကို တည္ဆဲဥပေဒမ်ား ကို ခ်ိဳးေဖာက္ၿပီးအခြင့္အေရးေပး မႈေၾကာင့္ ယခုကဲ့သို႔နစ္နာမႈမ်ား ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာညိဳညိဳ သင္းက ဆိုသည္။
စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာ အရ ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္း၏တိုင္ ၾကားခ်က္တြင္ ၂၀၁၅-၁၆ ဘ႑ာႏွစ္က ဆုံးရႈံးနစ္နာမႈမ်ား ပါသျဖင့္ ယခင္အစိုးရလက္ထက္ က လုပ္ရပ္မ်ားကိုပါတိုင္ၾကား ျခင္းလားဟုေမးျမန္းရာ ၎က ေအာက္ပါအတိုင္း ေျဖၾကား သည္။
‘‘အဲဒါက ေကာ္မရွင္ကစစ္ ေဆးရင္ေပၚေပါက္လိမ့္မယ္။ ျဖစ္ စဥ္ေတြမွာ တာဝန္ရွိသူေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔က ေကာ္မရွင္ရဲ႕တာ ဝန္၊ တိုင္ၾကားထားတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ မွာ တာဝန္ရွိသူေတြက ဒီအစိုးရ လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့အစိုး ရလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဘယ္အစိုး ရလို႔ ေျပာမထားဘူး။ ဒီျဖစ္စဥ္ ေတြအေပၚမွာ တာဝန္ရွိမႈကိုေဖာ္ ထုတ္ခိုင္းတာေပါ့။ ျပည္သူလူထု ရဲ႕နစ္နာမႈ၊ ဆုံးရႈံးမႈကိုေဖာ္ထုတ္ ခိုင္းတာျဖစ္တယ္။ က်န္တာက ေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕တာဝန္ေပါ့’’ ဟု ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းကေျပာ သည္။
အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ ျပန္ ၾကားေရးတာဝန္ခံဦးေက်ာ္စိုးက ႐ုံးပိတ္ရက္ျဖစ္၍တိုင္ၾကားစာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မသိရွိေသးေၾကာင္း ေျပာသည္။ ေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ ေက်ာ္ေစာသတင္းသတ္မွတ္၍ ေဆာင္႐ြက္ရန္ရွိ၊ မရွိေမးျမန္းရာ ‘‘လႊတ္ေတာ္နဲ႔အစိုးရအဖြဲ႕က ဒီ လိုပဲေလ။ လႊတ္ေတာ္ကစစ္ေဆး ေတြ႕ရွိမႈကို အစိုးရကိုေမးတယ္။ အစိုးရက ေျဖရမယ္ ဒီလိုမ်ိဳးတာ ဝန္ရွိတယ္ေလ။ သူတို႔လုပ္ငန္း စဥ္က ဆုံးခန္းတိုင္သြားၿပီးသား ေလ’’ ဟု ဦးေက်ာ္စိုးက ျပန္လည္ ေျဖၾကားသည္။
လူပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္း အခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံပိုင္ေျမမ်ားကို ေစ်း ေကာင္းေကာင္းျဖင့္တစ္ဆင့္ျပန္ လည္ငွားစားျခင္းကို စိစစ္ၿပီး အ ဂတိလိုက္စားပါက အေရးယူ သင့္ေၾကာင္း အဆိုပါအစီရင္ခံစာ အား လႊတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ စဥ္က မဂၤလာေတာင္ၫြန႔္ၿမိဳ႕ နယ္တိုင္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦး လွေဌးက ေျပာၾကားထားသည္။
‘‘ရန္ကုန္တိုင္းလႊတ္ေတာ္ ကေနၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳေပး လိုက္တဲ့ဘတ္ဂ်က္ေတြအေပၚ မွာ ဘ႑ာေရးအရတာဝန္ခံမႈရွိရ မယ္။ ဒါေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သုံးစြဲဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ က လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စာရင္းစစ္ ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာကို ေဆြးေႏြးရင္း နဲ႔ထည့္ေျပာခဲ့တယ္။ ေနာက္တစ္ ခုက ဒီလိုမ်ိဳးေငြေရးေၾကးေရးေတြ ကို မသမာတဲ့နည္းနဲ႔သုံးစြဲတယ္ ဆိုရင္ ဒါေတြက အဂတိလိုက္စား မႈဆီကို ဦးတည္ေနတယ္လို႔ကြၽန္ ေတာ္တို႔ေျပာခဲ့တာေတြရွိတယ္’’ ဟု ပန္းဘဲတန္းၿမိဳ႕နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ဦးသန္းႏိုင္ဦးက ေျပာသည္။
အဆိုပါအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕ နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚၾကည္ျပာက ‘‘ဒါက ေဒၚညိဳ ညိဳသင္းက အဂတိတိုက္ဖ်က္ကို တိုင္တယ္ဆိုတာ ဒီထဲမွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက ေတာ္ ေတာ္ကိုျပန္ၿပီးေတာ့ စိစစ္စရာ ေတြ၊ စစ္ေဆးစရာေတြ၊ အဂတိ လို႔ထင္ရတာေတြပါတယ္လို႔ သူ ယုံၾကည္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒါ သူ႔ရဲ႕သေဘာဆႏၵနဲ႔တိုင္တာေလ။ ဒီအေပၚ ကြၽန္မတို႔ဘာမွမွတ္ခ်က္ ေပးစရာမရွိပါဘူးရွင့္’’ ဟု ေျပာ သည္။
သဃၤန္းကြၽန္းၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ဦးေနဘုန္း လတ္က ‘‘တိုင္တဲ့သူက တကယ္ တိုင္တယ္ဆိုေတာ့ အဂတိလိုက္ စားမႈေကာ္မရွင္ကေနၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ မလဲဆိုတာေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရ မွာေပါ့’’ ဟု မွတ္ခ်က္ေပးသည္။
အဆိုပါကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအ ဖြဲ႕မွ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဦးျမင့္ ေသာင္း၊ လူမႈေရးဝန္ႀကီး ဦးႏိုင္ငံ လင္း၊ ဝန္ႀကီးေနာ္ပန္းသ ၪၨာမ်ိဳးႏွင့္ ဝန္ႀကီး ဦးေဇာ္ေအးေမာင္တို႔ထံ ဖုန္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ေသာ္လည္း ဆက္သြယ္မရေပ။
ေက်ာ္ေစာသတင္းဆိုသည္ မွာ အမ်ားျပည္သူအတြင္းပ်ံ႕ႏွံ႔ေန ေသာ သတင္းတစ္ရပ္ရပ္တြင္ လူတစ္ဦးဦးသည္ အဂတိလိုက္ စားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ဥပေဒအရ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း သကၤာ မကင္းဖြယ္ရာျဖစ္ျခင္းအတြက္ ခိုင္လုံသည့္သက္ေသအေထာက္ အထားရွိႏိုင္သည္ဟု ေကာ္မရွင္ က ယုံၾကည္ရန္အေၾကာင္းေပၚ ေပါက္ေသာသတင္းကိုဆိုသည္ ဟု အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ ေရးဥပေဒ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
တိုင္ၾကားသည့္အမႈသည္ ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာ ၁၇ ရက္ ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ျဖစ္ ပြားေသာ အဂတိလိုက္စားမႈျဖစ္ရ မည္ဟု အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးဥပေဒ၌ ျပ႒ာန္းထား သည္။
၎တိုင္ၾကားထားသည့္ ကိစၥမ်ားသည္ ၂၀၁၃ ေနာက္ပိုင္း ျဖစ္ပြားသည့္ကိစၥရပ္ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ေကာ္မရွင္ဥပေဒႏွင့္အညီ တိုင္ၾကားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္ တာညိဳညိဳသင္းက ေျပာသည္။
‘‘ႏိုင္ငံေရးေစာင့္ၾကည့္သူ မ်ားအၾကား စိုးရိမ္ေနတာတစ္ခု ကေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္က ရန္ကုန္ တိုင္းေဒသႀကီးစာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါကိစၥမ်ားကို ေက်ာ္ ေစာသတင္းအျဖစ္ မွတ္ယူပါ့ မလားဆိုတာပါပဲ။ ဒီအစီရင္ခံစာ ကိုယ္တိုင္က ခိုင္လုံတဲ့အေထာက္ အထားျဖစ္တာမို႔ အခုကိစၥဟာ ေက်ာ္ေစာသတင္းျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားလွပါတယ္’’ ဟု ၎က ေျပာသည္။
ဟာသသ႐ုပ္ေဆာင္ေအာင္ ရဲေထြးေသဆုံးမႈကို ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳ သည့္ ရန္ကုန္တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္ ဦးဟန္ထူးအပါအဝင္ ဥပေဒအ ရာရွိႀကီးငါးဦးႏွင့္ ရဲစခန္းမႉးတစ္ ဦးကိုလည္း အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္က ပထမဆုံး ေက်ာ္ေစာသတင္းအ ျဖစ္သတ္မွတ္ကာ အေရးယူခဲ့ သည္။
ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းသည္ ရန္ကုန္တိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးျမင့္ ေဆြလက္ထက္က ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ ဦးျဖစ္ၿပီး အစိုးရကိုေထာက္ျပေဝ ဖန္ႏိုင္သူျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၁၅ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲ တြင္ ဗဟန္းမဲဆႏၵနယ္ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ကိုတစ္သီးပုဂၢလအျဖစ္ ဝင္ ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ ဒီခ်ဳပ္ပါတီ ကိုယ္စားျပဳကိုယ္စားလွယ္ကို ရႈံး နိမ့္ခဲ့သည္။